به گزارش خبرگزاری حوزه، در پهنهی زندگی، همواره میانِ خواستههای نفس و وظایف دینی، کشمکشهایی وجود دارد. گاه، سایهی سنگینِ مشغلههای دنیوی و رنجِ طاقتفرسای جسم، چنان بر آدمی مستولی میشود که از نورِ عبادت و طراوتِ روزهداری غفلت میورزیم. بهانههایی چون سختی کار، سرگیجه و ضعف جسمانی، زنجیرهای ظریفی میشوند که ما را از انجام فرایض باز میدارند؛ اما آیا این موانع، به راستی، حجتی برای ترکِ فریضهی روزه هستند؟ آیا رخصتهای شرعی، به آسانی به دست میآیند، یا نیازمندِ تأمل و تفکرند؟ برای یافتن پاسخ این پرسشها و روشن شدن ابعاد این موضوع، به سراغ حجتالاسلام رضا پوراسماعیل، کارشناس دینی رفتهایم تا از رهنمودهای ارزشمند ایشان بهرهمند شویم.
* آیا أدای قرض روزه برای افرادی که به دلیل مشغله کاری زیاد، دچار ضعف و سرگیجه ناشی از خستگی هستند، همچنان واجب است؟
پاسخ: احکام اسلامی بر پایه ویژگیهای ثابت انسانی و رابطه او با خدا و سعادت او استوار است، نه بر متغیرهای زمانی.
گرچه تغییرات اجتماعی ممکن است موضوعات جدیدی را در احکام ایجاد یا آنها را تعدیل کند (مانند تأثیر عرف زمانه)، اما احکام مربوط به ارتباط انسان با خدا در طول تاریخ ثابت ماندهاند.
مشغلههای زندگی مدرن نمیتوانند دلیلی برای حذف یا تغییر عباداتی چون روزه قضا باشند.
جامعهای که احکام اسلام برای آن نازل شد، جامعهای با زندگی آسان نبود. مردم مشغول کشاورزی، باغداری و نخلداری بودند؛ فعالیتهایی که مستلزم تلاش و کوشش فراوان بود. بنابراین، سختی کار امروزی بهانهای برای تغییر احکام دینی نیست.
ما با مدیریت صحیح زندگی میتوانیم تعادل میان مسئولیتهای دنیوی و وظایف دینی خود را برقرار کرده و از فرصتهای معنوی بهرهمند شویم.
برنامهریزی زندگی؛ گامی در جهت انجام وظایف دینی و دنیوی
به جای تغییر احکام، باید تلاش کنیم زندگی خود را با آنها هماهنگ کنیم، این به معنای بیتوجهی به مسئولیتهای اقتصادی نیست، بلکه به معنای برنامهریزی صحیح و استفاده از زمان به گونهای است که هم به وظایف دنیوی و هم به وظایف دینی خود عمل کنیم.
برای جبران روزههای قضا میتوان از روزهای تعطیل استفاده کنیم؛ همچنین، با مدیریت زمان و موکول کردن برخی کارها به قبل یا بعد از ماه رمضان، میتوان حجم کار در این ماه را کاهش داد تا فرصت بیشتری برای عبادت و بندگی فراهم شود و نماز و روزه قضا نشوند.
بنابراین، لازم است برنامههای زندگی را بر اساس شرایط و وظایف دینی خود تنظیم کنیم؛ البته منظور این نیست که انسان کار نکند؛ نیاز اقتصادی برای همه وجود دارد و فعالیت اقتصادی ضروری است. اما مهم این است که بتوانیم خود را با شرایط ماه رمضان وفق دهیم و با برنامهریزی صحیح، همه چیز را به درستی انجام دهیم.
البته وضعیت بیماری متفاوت است. اگر فردی به دلیل بیماری دچار سرگیجه یا ضعف شود، حکم خاص خود را دارد؛ اما اگر ضعف صرفاً جسمانی باشد، میتوان با برنامهریزی و تغذیه مناسب آن را مدیریت کرد.
گفتوگو از: سمیرا گلکار
نظر شما